میان‌وعده‌های سالم برای دانش‌آموزان

از ابتدای تولد تا پایان بلوغ، انسان بیشترین رشد را دارد و در این دوره اندازه اندام‌های بدن افزایش می‌‌یابد.

اما از نظر سرعت رشد، دو دوره رشدی مهم وجود دارد که یکی در دو سال اول زندگی و دیگری در سال‌های اولیه بلوغ است. براین اساس چون با شروع مدارس کودکان و نوجوانان بخش مهمی از روز را در مدرسه می‌گذرانند و این دوران مهم‌ترین زمان رشد و بلوغ آنهاست توجه به تغذیه دانش‌آموز به‌خصوص میان‌وعده‌هایی که در مدرسه مورد استفاده قرار می‌دهد از اهمیت بالایی برخوردار است.

متاسفانه بسیاری از دانش‌آموزان به دلایل مختلف از‌جمله آماده نبودن صبحانه، مصرف غذاهای یکنواخت و خوردن دیرهنگام وعده شام، اشتهایی برای خوردن صبحانه ندارند و اغلب به صورت ناشتا وارد کلاس درس می‌شوند و همین موضوع می‌تواند توان آنها را برای یادگیری مطالب به‌شدت کاهش دهد و آنان را خواب آلوده و کسل کند.

از سوی دیگر بسیاری از خانواده‌ها به‌جای تهیه یک میان‌وعده سالم و مغذی برای فرزندان خود، به دادن یک کیک و آبمیوه اکتفا کرده یا هزینه خرید آن را در اختیار دانش‌آموز قرار می‌دهند. خوراکی‌های بی‌ارزشی که تنها با کالری‌زایی به ایجاد حس سیری کاذب منجر شده و اشتهای دانش‌آموز را برای خوردن وعده‌های اصلی از بین می‌برد و به مرور زمان باعث ایجاد کمبودهای تغذیه‌ای و عوارض ناشی از آن می‌شود.

بر‌اساس مطالعات انجام شده، استفاده از یک میان‌وعده مناسب و مغذی می‌تواند اثرات مثبتی بر تقویت حافظه کوتاه‌مدت افزایش میزان یادگیری و ارتقای تحصیلی دانش‌آموز داشته باشد.

بهترین میان‌وعده‌های سنتی

سن ورود به مدرسه مرحله پیش از بلوغ است که اگر در این مرحله کودک ذخایر بدنی ارزشمندی داشته باشد در دوران بلوغ رشد کافی خواهد داشت. مواد مغذی خاصی که در این دوران مصرف آن توصیه شده است پروتئین، کلسیم، آهن، روی و ویتامین‌های A، D و گروه B است. بهترین منابع حاوی کلسیم و ویتامین D لبنیات، مغزدانه‌ها و سبزی‌های خانواده کلم است. آهن و ویتامین‌های گروه B در انواع گوشت‌ها و میوه‌های خشک مانند کشمش و مویز وجود دارد و روی و ویتامین A نیز در منابع حیوانی به‌خصوص آبزیان دریایی به وفور یافت می‌‌شود.

اما بهترین و سالم‌ترین خوراکی‌هایی که دانش‌آموز می‌تواند به مدرسه ببرد و زنگ تفریح مصرف کند کدام است

خانواده‌ها با صرف اندکی وقت می‌توانند میان‌وعده‌ای سالم و مغذی برای فرزند دلبند خود آماده کنند این میان‌وعده‌ها می‌تواند شامل انواع تنقلاتی باشد که از قدیم به صورت سنتی در برنامه غذایی ما ایرانی‌ها وجود داشته است. انواع مغزها (پسته، بادام، گردو و …)، نخودچی کشمش، مویز، خرما، میوه‌ها به صورت تازه یا خشک شده در قالب انواع برگه‌های هلو زردآلو و قیسی، شیر کم چرب (استریلیزه)انواع آب میوه‌ها، کیک‌های خانگی، لقمه‌ای نان و پنیر و گردو، ساندویچ تخم‌مرغ همراه با خیار، گوجه و سبزی یا انواع ساندویچ مرغ، کتلت، فلافل، شامی یا انواع کوکوهای خانگی مثل کوکو سبزی، کوکو سیب زمینی، کوکو لوبیا سبز یا کوکوی کدو به همراه سبزیجات که البته ساندویچ‌های حاوی مواد گوشتی، تخم‌مرغ و الویه خانگی باید در زنگ تفریح اول مصرف شود تا دچار فساد نشوند.

در‌خصوص میوه‌ها، گاهی برخی والدین یک میوه را به طور درسته در کیف دانش‌آموز گذاشته و از او می‌خواهند آن را به‌طور کامل مصرف کند. در حالی که این عمل میل به خوردن را در کودک کاهش می‌دهد. خوب است میوه را ترجیحا با پوست و به صورت نصفه، چهار قاچ یا نگینی شده در ظروف بهداشتی قرار داده و در کیف کودک بگذارید.

از کجا بفهمیم رشد دانش‌آموز طبیعی است‌

اگر به کودک بیش از حد غذا و خوراکی داده ‌شود، به‌تدریج معده او بزرگ می‌شود و کودک برای پرکردن معده مجبور است زیاد بخورد و دچار اضافه وزن می‌شود. کودکانی که اشتهای زیادی دارند و سیری‌ناپذیرند در صورت تشخیص و تجویز متخصص کودکان، باید آزمایش‌هایی نظیر قندخون، کم‌کاری تیروئید و… انجام دهند. مادرانی که فکر می‌کنند فرزندشان به اندازه کافی غذا نمی‌خورد با توجه به تناسب وزن و قد، فعال و سرحال و با نشاط بودن کودک و این که به‌موقع دفع ادرار و مدفوع داشته و دفعات اجابت مزاجش مرتب باشد، بدانند که رشد فرزندشان طبیعی است.

با توجه به این که دشوارترین بیماری دانش‌آموزان در فصول مدرسه ابتلا به انواع سرماخوردگی‌ها و ضعف ناشی از آن است باید توان ایمنی و جسمی کودکان را تقویت کرد.

بهترین توصیه دریافت به اندازه پروتئین و ویتامین C و A است که منبع مهم آن میوه، سبزی‌ها و مصرف گوشت و لبنیات به‌ خصوص کم‌چرب آن است.

متخصصان علوم غذایی اتفاق نظر دارند که وجود بوفه به‌ویژه در مدارس ابتدایی و راهنمایی برای پیشگیری از گرسنگی مفرط دانش‌آموز که موجب صدمه به سلول‌های مغزی‌اش می‌شود، ضروری است. اما نکته قابل توجه سالم‌سازی خوراکی‌های موجود در بوفه‌هاست که هر ساله به اجرای آن بیش از گذشته تاکید می‌شود.